श्रीवर्धन बाजार पेठेतील मुख्य

रस्ता रुंदीकरण होणे गरजेचे

श्रीवर्धन, (रामचंद्र घोडमोडे) – श्रीवर्धन तालुक्यात अनेक पर्यटक दाखल होत असतात. तालुक्यात भटकंती करत असताना शहरातील समुद्र किनारा सुशोभीकरण करण्यात आला असुन याला पाहण्यासाठी अनेक पर्यटक समुद्र किनारी येत आहेत. परंतु बाजार पेठेतून समुद्र मार्गांवर जात असताना अनेक समस्याना सामोरे जावे लागत आहे. बाजारपेठेत बँका समोर उभ्या असणाऱ्या ट्यूव्हिलर याला मुख्य कारण आहे. याबाबत संबंधित विभागाचे भय न राहिल्याचे पाहायला मिळते.

मुख्य रस्त्यावर अनेक छोट्या-मोठ्या व्यावसाईकांनी आपले व्यवसाय थाटाले आहेत हा सुद्धा वाहतूकीच्या दृष्टीने एक अडचणीचा मुद्दा आहे. श्रीवर्धन मध्ये जीवना जेटी बंदरावर होणारे मच्छी लिलाव याची होणारी वाहतूक बाजार पेठेतून होत असल्याने वाहन चालकांना मोठी कसरत करावी लागते. शालेय विद्यार्थी यांच्या येणाऱ्या सहली बसेस यांना शहरात प्रवेश बंद करत असल्याने विद्यार्थ्यांना नाहक दोन किलोमीटर श्रीवर्धन बीच पर्यंत चालत जावे लागते. श्रीवर्धन शहरात महामंडळाच्या बसेस रात्री 8 नंतर येत असल्याने शहरातील नागरिकांना आर्थिक कळ सोसावी लागत असुन व्यापारी वर्गाचा किराणा माल घेऊन येणारा ट्रक उभा करायचा झाल्यास वाहतुकीला अडथळा निर्माण होतो. शहरात टू व्हीलर साठी सुद्धा पार्किंगची व्यवस्था उपलब्ध नसल्याने टू व्हीलर सुद्धा उभे करण्याचा प्रश्न निर्माण होतो. यामुळे सुद्धा वाहतुकीची समस्या निर्माण होते. याला मुख्य कारण म्हणजे शहरातील अरुंद असलेले रस्ते यावर तोडगा निघणे गरजेचे असुन मोठे वाहन समोरा समोर आल्यास वाहन चालकांना मोठी कसरत करावी लागत असून भविष्यात होणारी श्रीवर्धन शहराची वाढ पर्यटक संख्या यांचा विचार करता बाजार पेठेतील मुख्य रस्त्यांचे रुंदीकरण होणे गरजेचे आहे.

कोकणासाठी पर्यटन हे वरदान !

जागतिक पर्यटन दिन हा 27 सप्टेंबर रोजी संपूर्ण जगात साजरा केला जातो. परंतू भारतात राष्ट्रीय पर्यटन दिवस 25 जानेवारीला साजरा केला जातो. उत्पन्नाच्या दृष्टिकोनातून पर्यटनाचे विशेष महत्त्व आहे. पर्यटनाचे महत्त्व आणि अर्थव्यवस्थेतील पर्यटनाची मुख्य भूमिका याविषयी लोकांमध्ये जागरूकता निर्माण व्हावी यासाठी पर्यटन दिन साजरा केला जातो. पर्यटन हा बहुसंख्य लोकांचा आवडता विषय आहे. पर्यटन दिनाचा मुख्य उद्देश पर्यटन स्थळांना प्रोत्साहन देणे आणि त्यांना जागतिक स्तरावर आणणे हा आहे. या दिवसाच्या माध्यमातून लोकांना जागतिक स्तरावर पर्यटनाचे सामाजिक, राजकीय, आर्थिक आणि सांस्कृतिक मूल्य किती आहे, याची जाणीव होते.
भारताच्या पश्चिम किनारपट्टीवर असलेला कोकण हा एक सुंदर भूभाग आहे. नैसर्गिक सौंदर्य आणि सांस्कृतिक वारशाचे परिपूर्ण मिश्रण कोकणात पाहायला मिळते. आपल्या हिरव्यागार टेकड्या, सोनेरी किनारे, ऐतिहासिक किल्ले आणि भव्य मंदिरे असलेले कोकण हे पर्यटकांसाठी स्वर्गापेक्षा कमी नाही. कोकणाला 720 किमी लांबीचा समुद्र किनारा लाभला आहे, तो उत्तरेला डहाणू आणि बोर्डी तसेच दक्षिणेला वेंगुर्ला येथे पसरत गेलेला आहे. कोकण हे मुंबई शहर, मुंबई उपनगर, ठाणे, पालघर, रायगड, रत्नागिरी व सिंधुदुर्ग या सात जिल्ह्यांनी बनलेले आहे. कोकण आपल्या नैसर्गिक सौंदर्यासाठी प्रसिद्ध आहे, ज्यात प्राचीन किनारे, हिरव्यागार टेकड्या आणि सुंदर लँडस्केप समाविष्ट आहेत. निसर्गप्रेमींसाठी हा प्रदेश एक परिपूर्ण पलायन आहे आणि हायकिंग, पोहणे आणि वॉटर स्पोर्ट्स सारख्या बाह्य क्रियाकलापांसाठी भरपूर संधी उपलब्ध करून देतो. कोकणात एक समृद्ध सांस्कृतिक वारसा आहे जो त्याच्या ऐतिहासिक किल्ल्यांमध्ये, प्राचीन मंदिरांमध्ये आणि स्थानिक पाककृतींमध्ये प्रतिबिंबित होतो. या प्रदेशात अनेक महत्त्वाच्या तीर्थस्थळांचे घर आहे आणि अभ्यागतांना स्थानिक परंपरा आणि जीवनशैली शोधण्याची संधी देते. कोकण आपल्या होमस्टेसाठी प्रसिद्ध आहे, जे अभ्यागतांना अस्सल सांस्कृतिक अनुभव आणि स्थानिकांशी संवाद साधण्याची संधी प्रदान करते. होमस्टेमध्ये राहणे हा स्थानिक चालीरीती आणि परंपरांबद्दल जाणून घेण्याचा आणि स्थानिक पाककृतीचा स्वाद घेण्याचा एक चांगला मार्ग आहे. कोकण आपल्या स्वादिष्ट सीफूड आणि पारंपारिक पाककृतीसाठी ओळखले जाते, जे महाराष्ट्र, गोवा आणि कोंकणी फ्लेवर्सचे मिश्रण आहे. हा प्रदेश अल्फोन्सो आंबा, मालवानी पाककृती झींगा आणि खेकडे यासारख्या सीफूड पदार्थांसाठी प्रसिद्ध आहे.
कोकणातील या भौगोलिक गुणधर्मांमुळे कोकणातील पर्यटनाला चालना मिळावी, पर्यटनाचा सर्वांगिण विकास व्हावा या उद्देशाने राज्य शासनाव्दारे नेहमीच नवनवीन अशा विविध योजना राबविल्या जातात. शासनाच्या या योजनांअतंर्गत कोकण विभागातील शाळा, कॉलेज मधील विद्यार्थ्यांनी पर्यटन विकासासाठी युवा राजदूतांनी पुढाकार घेतला आहे. येथील पर्यटनस्थळांची माहिती देशविदेशांत पोहचविण्यासाठी तब्बल 56 युवा पर्यटन मंडळे स्थापन करण्यात आली आहेत. त्यामुळे कोकण प्रांतातील युवा वर्गाचे भविष्यात येथील पर्यटन विकासाचा मोठे योगदान राहणार असल्याचे स्पष्ट संकेत मिळू लागले आहेत. केंद्राच्या पर्यटन मंत्रालयाने स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवी वर्षानिमित्त युवा पर्यटन मंडळे स्थापन करण्याचा निर्णय घेतला. देशातील पर्यटन,समृध्द वारसा व संस्कृती यांचे माहितगार म्हणून जागतिकस्तरावर देशाची पर्यटन प्रसिध्दी करण्यासाठी भारतीय पर्यटनाचे युवा राजदूत घडविण्यासाठी युवा पर्यटन मंडळांची स्थापना करण्याचा निर्णय शासनाने घेतला आहे. यातून विद्यार्थी व तरुणांमध्ये संघ भावना,व्यवस्थापन नेतृत्व आणि सेवाभाव यासारखी महत्वाची कौशल्ये आत्मसात करण्याची गती वृत्ती आणि शाश्वत जबाबदार पर्यटनांची जाणीव, जागृती निर्माण करण्यात सहाय्य होईल असे शासनास अपेक्षित आहे.यात राज्यातील शासनमान्यप्राप्त आणि विद्यालयातील सातवीपासून पुढील वर्गातील विद्यार्थी एकत्र येऊन युवा पर्यटन मंडळाची स्थापना करु शकतात. यासाठी कार्यवाही शालेय शिक्षण क्रीडा विभाग आणि उच्च व तंत्रशिक्षण विभाग राबवत आहे. युवा पर्यटन मंडळांनी कोणते उपक्रम राबवावेत याची माहिती केंद्राच्या पर्यटन मंडळाच्या संकेतस्थळावर दिली आहे.
25 कोटीची आर्थिक तरतूद
युवा पर्यटन मंडळ स्थापन करण्यासाठी प्रोत्साहन स्वरुप अनुदान देण्यात येत आहे. यासाठी केंद्राने 2023-24 या वर्षाकरिता 25 कोटी रुपयांची आर्थिक तरतूद केली आहे. शाळेमध्ये स्थापन होणाऱ्या एका युवा पर्यटन मंडळाला दहा हजार रूपये तर महाविद्यालयामध्ये स्थापन होणाऱ्या मंडळांना 25 हजार रुपये प्रोत्साहन रक्कम देण्यात येत आहे. प्रथम येणाऱ्यास प्रथम प्राधान्य यानुसार ही रक्कम पर्यटन संचालनालयाकडे प्रस्ताव सादर करण्यास देण्यात येत आहे.कोकण विभागातील सर्व जिल्हयांतून या योजनेला शाळा महाविद्यालयांमध्ये मोठा प्रतिसाद लाभत आहे. विद्यार्थी एकत्र येऊन युवा पर्यटन मंडळे स्थापन करीत आहेत. आतापर्यंत 56 मंडळे स्थापन केली आहेत. देशाच्या पर्यटन विकासाचे प्रचारक बनण्यासाठी युवा राजदूत म्हणून विद्यार्थी पुढे येत आहेत. ज्याप्रमाणे देशाचे भविष्य तरुणांच्या हातात आहे. त्याप्रमाणे पर्यटन विकासाचे भविष्य सुध्दा घडविण्यासाठी आपला खांदा शालेय, कॉलेज स्तरावरील विद्यार्थी पुढे करीत आहेत.
नोंदणीसाठी आवाहन
युवाकांनी पर्यटनांची माहिती व्हावी त्यांचे नेतृत्वगुण विकासित व्हावे ,संघभावना निर्माण व्हावी यासाठी शाळा,कॉलेजमधील कमीत कमी 25 विद्यार्थ्यांनी पयर्टन क्लबची स्थापना करावी असा शासनाने निर्णय घेतला आहे. युवा पर्यटन मंडळ नोंदणीसाठी Yuva Tourisum club Registeration form https:// docsgoogle.com// forms/d/1wwlsS2eEQgyw 959SEnj8tmiLL SYEZ_Ntllttv_978/edit येथे अर्ज करण्याचे आवाहन पर्यटन विभागाने केले आहे. असे हनुमंत हेडे, उपसंचालक, पर्यटन संचालनालय, कोकण विभाग नवी मुंबई
महिलांच्या उन्न्तीसाठी आई पर्यटन योजना
पर्यटन हे सर्वात वेगाने वाढणारे क्षेत्र आहे. त्यामुळे महिलांचा पर्यटन क्षेत्रातील सहभाग त्यांच्या आर्थिक विकासाकरिता एक चांगले साधन ठरु शकते. पर्यटन क्षेत्रात महिलांमध्ये उद्योजकता आणि नेतृत्व गुण विकासित करणाच्या अनेक संध्या उपलब्ध आहेत. राज्यातील महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी आई हे महिला केंद्रित , लिंग, समावेशक पर्यटन धोरण राज्य शासनाने जाहीर केले आहे. याचा फायदा घेऊन महिलांना पर्यटन व्यवसायाच्या माध्यामांतून आपली आर्थिक उन्नती साधण्याची संधी राज्याने उपलब्ध करुन दिली आहे.
पंचसूत्रीचा समावेश
राज्याने महिलांसाठी निर्माण केलेल्या आई पर्यटन धोरणांशी पंचसूत्री तयार केली आहे. राज्यातील महिलांच्या सक्षमीकरणाच्या दृष्टीने महिला केंद्रित, लिंग समावेशक पर्यटन धोरण असताना महिला उद्योजकता विकास महिलांसाठी पायाभूत धोरण आखताना महिला उद्योजकात विकास, महिलांसाठी पायाभूत सुविधा, महिला पर्यटकाया सुरक्षितेला प्राधान्य देणे, महिला पर्यटकासाठी कस्टमाईज उत्पादने आणि सवलती, प्रवास आणि पर्यटन विकास या पाच सूत्रांचा यात समावेश आहे. यासाठी कार्यदल समिती राहणार आहे. नियोजन, वित्त,पर्यटन, महिला व बाल विकास, कौशल्य व रोजगार विकास या विभागाच्या सचिवांचा यात समावेश केला आहे. महाराष्ट्र पर्यटन विकास महामंडळाने व्यवस्थापकीय संचालक,पर्यटन संचालनालयमध्ये संचालकांचाही यात समावेश केला आहे.
नोंदणी बंधनकारण
महिला पर्यटन व्यावसायिकांना लाभ मिळण्यासाठी आपला पर्यटन व्यवसाय पर्यटन संचालनालयाकडे नोंदणीकृत करणे बंधनकारक आहे. पर्यटन व्यवसाय महिलांच्या मालकीचा व त्यांनी चालविलेला असला पाहिजे. महिलांच्या मालकीच्या हॉटेल, रेस्टॉरेंटमध्ये 50 टक्के व्यवस्थापकीय व इतर कर्मचारी महिला असणे आवश्यक राहील. महिलांच्या मालकीच्या टूर आणि ट्रॅव्हल एजन्सीमध्ये 50 टक्के कर्मचारी महिला असणे बंधनकारक आहे.पर्यटन व्यावसायकरीता आवश्यक सर्व परवाना प्राप्त असणे गरजेचे आहे. कर्जाची हप्ते वेळेत भरले तरच शासनाच्या या योजनेचा लाभ मिळणार आहे.
प्रोत्साहने व सवलती
या योजनेतंर्गत महाराष्ट्र पर्यटन विकास महामंडळाने प्रोत्साहने व सवलती जाहीर केल्या आहेत. त्यानुसार महाराष्ट्र पर्यटन विकास महामंडळाने औरंगाबाद येथील पर्यटक निवास राज्यातील प्रथम पूर्णत महिला संचालित पर्यटक निवास म्हणून व खारघर रेसिडेन्सीचे अर्का रेस्टॉरेंट पूर्णता महिला संचालित रेस्टॉरेंट म्हणून चालविण्यात येणार आहे. महाराष्ट्र पर्यटन विकास महामंडळाच्या टूर ऑपरेटरमार्फत आयोजित पर्यटन सार्किट पॅकेजमध्ये महिला पर्यटकांना 20 टक्के सूट देण्यात येणार आहे. या 20 टक्के सवलतीची रक्कम महाराष्ट्र पर्यटन विकास महामंडळाद्वारे टूर ऑपरेटरला दिली जाणार आहे. याकरिता होणाऱ्या खर्चाची प्रतिपूर्ती महाराष्ट्र पर्यटन विकास महामंडळांस शासनाकडून करण्यात येणार आहे.
महिलांसाठी टूर पॅकेजेस
सर्व महिला पर्यटकांना महाराष्ट्र पर्यटन विकास महामंडळाच्या सर्व रिसॉर्ट, युनिटमध्ये आंतरराष्ट्रीय महिला दिनानिमित्त 1 ते 8 मार्च या कालावधीत व वर्षभरात इतर 22 दिवस अशा प्रकारे एकूण 30 दिवस केवळ ऑनलाईन बुकिंगमध्ये पन्नास टक्के सूट देण्यात येणार आहे. महाराष्ट्र पर्यटन विकास मंहामंडळाच्या मालमत्तेच्या ठिकाणी महिला बचतगटांना हस्तकला, कलाकृती, प्रक्रिया केलेले खाद्यपदार्थ आदीच्या विक्रीसाठी स्टॉल, जागा उपलब्ध करुन देण्यात येणार आहे. याचबरोबर महिला पर्यटकांच्या विविध गटांसाठी अनुभावात्मक टूर पॅकेजसही उपलब्ध करुन दिली आहेत. महिला केंद्रित पर्यटन धोरणांच्या प्रभावी अंमलबजावणीसाठी पर्यटन संचानलयामध्ये महिला पर्यटन धोरणांतून राज्य शासनाने महिला पर्यटन व्यावसायिक व महिला पर्यटक वाढावेत यासाठी पुरेपूर प्रयत्न केलेला दिसतो.
राज्य पर्यटन विभागाने पर्यटन विकासासाठी विविध धोरणे आखण्यास सुरुवात केली आहे. यातीलच आई हे महिला पर्यटन धोरण आहे. हे पर्यटन राज्याच्या पर्यटन विकासासाठी महत्वाचे ठरणार आहे.पर्यटन क्षेत्रात कार्यरत असलेल्या अथवा नव्याने येऊ इच्छित असलेल्याय महिलांना प्रोत्साहन बळ देणारे हे धोरण आहे. महिला पर्यटन व्यावसायिक घडवितांनाच महिला पर्यटक वाढावे यासाठी सवलती देण्यात येत आहेत. ज्येष्ठ महिला, दिव्यांग महिला यात समावेश आहे.

बज्म-ए-इमदादीयाच्या रौप्यमहोत्सवी वर्षाचा शुभारंभ 27 नोव्हेंबर रोजी उत्साहात संपन्न

खेड-शहरातील बज्म-ए-इमदादीयाच्या एम.आय.ए केजी एण्ड प्रायमरी व एम.आय.बी गर्ल्स हायस्कूल एण्ड ज्युनिअर कॉलेजमध्ये रौप्यमहोत्सवी वर्षाचा शुभारंभ बुधवार दिनांक 27 नोव्हेंबर 2024 रोजी सकाळी ठीक 10:30 वाजता मा.संस्थाध्यक्ष श्री.ए.आर.डी खतीब सरांच्या अध्यक्षतेखाली उत्साहात संपन्न झाला. त्यासाठी मा.प्रमुख पाहुणे म्हणून कोकण कृषी विद्यापीठ दापोलीचे मा.उप कुलगुरू श्री.संजय घनश्याम भावे सर उपस्थित होते. सकाळी खेड शहरातून प्रभातफेरी तसेच शाळेत विविध विषयांचे प्रदर्शनही भरविण्यात आले होते.लेझीम पथकासह पाहुण्यांचे स्वागत करताना प्रमुख पाहुण्यांच्या हस्ते संस्थेचा ध्वजारोहण करताना केक कापून आनंद साजरा केला. मुबस्शीरा बंदरकरच्या कुरआन पठणाने कार्यक्रमाची सुरुवात करण्यात आली. जैनब जोगीलकर एण्ड ग्रुपने दुआचे तर शिफा ठाकूरने नात-ए-पाकचे गायन केले. परकार सरांनी पाहुण्यांचा परिचय करून देताना पुष्पगुच्छ देऊन मान्यवरांचे स्वागत केले. मेहबुबी दुदुके एण्ड ग्रुपने स्वागत गीताचे सुरेख गायन केले. उपस्थित पाहुण्यांपैकी श्री.अरवींद तोडकरी सरांनी आर.डी सरांच्या कार्याचे कौतुक करताना संस्थेच्या यशाबद्दल अभिनंदन केले. प्रशालेच्या प्रथम मुख्याध्यापिका श्रीमती.नसीम मुकादम मॅडम यांनी रौप्यमहोत्सवी वर्षानिमित्त सर्वांना शुभेच्छा देताना सर्व जुन्या आठवणींना उजाळा देऊन शालेय प्रगतीचा सर्वांसमोर आलेख मांडला. प्रमुख पाहुणे भावे सरांनी शिक्षणाचे महत्त्व, मूल्य शिक्षणाचे फायदे, समाधानाचे महत्त्व व मोबाईलचे दुष्परिणाम सांगताना जीवनात उच्च ध्येय बाळगण्याचे आवाहन केले. आपल्या अध्यक्षीय भाषणात खतीब सरांनी सामाजिक व राजकीय जीवनाचे महत्त्व सांगताना स्वर्गवासी वडीलधारी सहकारी व मा.एच.एम.दळवाई सर्वांबद्दल ऋण व्यक्त केले. सूत्रसंचालन मुख्याध्यापक शहाबुद्दीन परकार सर व मुख्याध्यापिका रुबीना कडवईकर मॅडम यांनी तर आभारप्रदर्शन बुशरा चौगले मॅडम यांनी केले होते.

ऑडिओ आणि श्रोते

माझे मराठी-हिंदी साहित्य लिखाण कॉलेजात असतांनाच सुरु झाले. ‘अंधार’ नामक तीन पानी(फुल स्केप) मराठी कथा लिहिली आणि कॉलेजात एका जिवलग मित्रास वाचायला म्हणून दिली. दुर्दैवाने ती मित्राकडून हरवली गेली. मी निराश झालो. झेरॉक्स हा प्रकार त्यावेळी आलेला नव्हता. लिखाण करताना खाली कारबन ठेवायचा आळस केला. आणि एक छानशी रोमँटिक मराठी कथा माझ्या आयुष्यातून नाहीशी झाली. तसे त्याचे मूळ कथानक आजही मला आठवते पण तशीच कथा पुन्हा लिहिता येणे शक्य नाही, म्हणून मी दुर्लक्ष केले.
पुढे एक बातमी वाचनात आली की ‘पैश्या अभावी मेडिकल कॉलेजमध्ये दाखला न मिळाल्याने एका होतकरु, हुशार मुलाने आत्महत्या केली…’ तो विषय असलेली एक कथा लिहिली. गिरगावतून प्रकाशित होणाऱ्या एका मराठी मासिकात छापून आली. तो आनंदी क्षण मला आजही आठवतो… अनेकांना दाखवली, कुणी काहीच बोलेना म्हणून माझे गुरु कमतनूरकर सरांना भीत- भीत दाखवली. त्या प्रकाशित कथेला दूर ठेवून त्यांनी मला सस्पेंस कथा लिहिण्यास सांगितले. मी गोंधळून गेलो. जेम्स हॅडली चेस याची इंग्लिश जाडजूड पुस्तके वाचतांना मी त्यांना पहायचो. पूढे त्यांनीच मला गूढ कथेविषयीचे दहा पॉईंट्स लिहून दिले. आणि कथेचे तीन वर्ग कसे होतात, तेही समजाऊन सांगितले. प्रथम मिनी कहाणी, दुसरी लघुकथा आणि तिसरी दीर्घकथा. आतां हे वर्गीकरण माझ्या मेंदूत जायला त्यावेळी थोडा वेळ लागला. पण सरांची बैठक सामाजिक किंवा रोमँटिक आशयच्या कथा लिहिण्याची नव्हतीच! आधुनिक, फास्ट तसेंच वाचकांस आवडेल असे विषय सर निवडायचे. उर्दू शमा नामक मासिकांतून अशा विविध प्रकारच्या कथा छापून येत असत. हुमा, बिस्वीं सदी असे अंक मी वाचत असे. मराठीतील दिवाळी अंक मला खूप आवडायचे. ते वेड आजही कायम आहे.मात्र त्यावेळी लघुकथा आणि इतर त्याचे असे हे वर्गीकरण होते, ते माहित नव्हते. सरांच्या मुळे मला ते शिकता आले.

उर्दू , हिंदी आणि मराठी या तीनही भाषेतील प्रकाशित साहित्य मला वाचायला तेव्हापासून आवडत असे. अभ्यासाचा प्रमुख विषय सोशियोलॉजी असल्याने तसे माझे वाचन व्यापक होत असावे. खुशवंत सिंग, राजेंद्रसिंह बेदी, जोय अन्सारी, लक्ष्मीकांत वर्मा, मुंशी प्रेमचंद तसेंच आचार्य अत्रे, शन्ना नवरे, पुल, रत्नाकर मतकरी, सुहास शिरवळकर असे अनेक नामवंत लेखक माझ्या वाचनाचे मार्गदर्शक ठरलेत. जुने जाणकार साहित्यिक जरी श्रेष्ठ असले तरी मी नवीन लेखकांना आजही आवर्जून वाचतो. किंबहुना आजच्या पिढीला खरंच काय आवडत असावे वाचनात? नवोदितांचे साहित्य वाचतांना तेच मला मार्गदर्शक ठरते. विविध शाळा कॉलेजात कथाकथनाच्या कार्यक्रमातून माझा वावर होत असतो. सर्वत्र नसेल पण काही ठिकाणी परिक्षक म्हणून सन्मानाने निमंत्रित करतात.

आता काळ सोशल मिडियाचा आहे. आजच्या मुलांचे जगणे फास्ट आहे. कमी वेळेत जास्त स्पष्ट सांगता कसे येईल? याचे तंत्र आधुनिक मुलांकडून शिकता येते. किमान मी तरी तसे मान्य करतो. अलिकडेच एक स्वलिखित मराठी लघुकथा “मजनू” ऑडिओ फॉरमॅटमध्ये माझ्या Youtube channel वर अपलोड केली आहे. अनेकांनी त्यावर आपापली कमेंट्स दिली आहेत. काही रसिक अजून दिवाळी सुट्टीत व्यस्त आहेत. एका वाचकाने कथा अपूर्ण वाटत असल्याचे लिहिले आहे. तरुण पिढीकडे वाचनासाठी म्हणून तसा वेळ कमी असतो. प्रवासात ऑडीओ ऐकताना त्यांचे वाचन ही होते आणि मनोरंजन ही होतेच!

लघुकथा लिहितांना लेखकास कमीतकमी शब्दांत विषयावर फोकस करावे लागते. काही घटना वाचकांनी गृहीत धरायच्या असतात. ते तंत्र खूप जुने आहे. जे वाचन करतात त्यांना लघुकथा हा प्रकार कळत असावा.

एक हिंदी सिनेमा पाहिला ज्याचे नाव ‘एक पहेली’ असे होते. फिरोज खान आणि तनुजा हे कलाकार त्यात आहेत. हा एक भयपट होता. सिनेमाचा पाहिलाच सीन मनाचे ठोके वाढविणारा आहे. १९७१ चा हा सिनेमा अशा सिनेमाचे चाहते आजही आहेत. पहिलाच सीन असा आहे की, त्या वेळचे एक ज्येष्ठ कलाकार बी. एम. व्यास एका म्युझिक शोरूमचे मालक. प्रवेश दारातच दाढी बनवत आहेत. इतक्यांत तेथे तनुजा एक ख्रिस्ती मुलगी पियानो संगीत वाद्याची विचारणा करते. व्यास त्या मुलीला दुकानांत जाऊन पियानो प्रत्यक्ष प्ले करण्यास सांगतात. ती तरुण मुलगी एक छान अशी धुन त्या पियनोवर प्ले करते. दारावर बसलेले व्यास चकित होऊन त्या मुलीकडे पाहतात. दाढी बनवून होताच चेहर्यावरून टॉवेल फिरवतात इतक्यांत धुन वाजण्याची बंद होते आणि तेथील मुलगी ही अचानक नाहीशी होते! हिंदी असला तरीही हा सिनेमा शेवट पर्यंत सस्पेंस धरुन राहतो. त्यावेळी हा सिनेमा मी थिएटरमध्ये जाऊन पाहिल्याचे आठवते. गूढ किंवा भय कथा लिहिते वेळी या सिनेमाचा कळत नकळत माझ्यावर परिणाम झाला असावा हे शक्य आहे. पण कथा लिहिताना वाचक अशा वेळी ज्यास्त भारावून गेलेला असतो. हे स्वानुभवातून सांगू शकतो.

पुढे हिंदी सिनेमामध्ये एक वेगळाच ट्विस्ट आला. लघुकथेवर आधारित सन १९७४ पासून सिनेमा समांतर कथानकाच्या दिशेने रसिकांसमोर येऊ लागला. श्याम बेनेगल त्याचे जनक! यांनी अंकुर नामक सिनेमा रिलीज केला ज्यामध्ये शबाना आझमी सारखी कसलेली नायिका आपल्यातले हुनर दाखवून गेली. त्या सिनेमाची ओळख समांतर किंवा पॅरेलल अशी होऊ लागली. फ़क्त दीड तासांत संपूर्ण कथानक पडद्यावर चित्रित केलेले दिसले. मोजकीच दोन-तीन अर्थपूर्ण गाणी, खऱ्या, सजीव लोकेशन्स आणि बहुतांश कलाकार हे पुणे फ़िल्म, टेलिव्हीजन इन्स्टिट्यूट मधून शिक्षित झालेले! कसलाही भपका नाही. अशा सिनेमाच्या इतर तांत्रिक बाजू उदाहरणार्थ डबिंग, एडिटिंग, पार्श्वसंगीत इत्यादी कमालीच्या शुद्ध. अती जाहिरातबाजी न करता, शहराच्या निवडक जागीच फिल्मचे होर्डिंग्ज लावलेले. लो बजेटमध्ये तयार झालेला हिंदी सिनेमा लोकांना, विशेषतः तरुणांना आवडू लागला. वितरकाना आर्थिकदृष्ट्या बजेट पेक्षा डबल कमाई होऊ लागली. नायक नाईकांच्या व्यतिरिक्त इतर कलाकारांना सुद्धा काम मिळू लागले. सिनेमाची एकूण मांडणी कथानका पर्यँत सीमित असायची. कमर्शियल सिनेमात मुख्य कलाकारांना नाचगाणी करावी लागत असत, दे दणादण फाईट करावे लागत असत. त्रिकोणी प्रेमकथा आणि विनोदी उत्कट चाळयात गुरफटलेले उपकथानक! आठ गाणी, विदेशी चित्रीकरण… इत्यादी पेक्षा समांतर सिनेमा म्हणून त्यावेळी हिणवला जाणारा हिंदी सिनेमा, कथेशी प्रामाणिक राहिला म्हणून खिडकीवर चालला. नसिरुद्दीन शहा, कुलभूषण खरबंदा, ओम पुरी, स्मिता पाटील, असराणी, पेंटल, फारुख शेख, दीप्ती नवल अशी कलाकारांची फळी तयार होऊ लागली. मुळात लघूकथेवर आधारित सिनेमाची स्क्रिप्ट फार बोलकी आसायची. म्हणूनच लघुकथा हा साहित्य प्रकार ज्यास्त जवळचा वाटू लागला.

आज काळ वेळ वेगाने बदलत आहे. Youtube वर अपलोड केलेल्या मजनू या गूढ कघुकथे विषयीं काहींचे मत वेगळे असू शकते. मात्र आजच्या पिढीला ही किंवा अशा प्रकारे कमीत कमी शब्दांत लिहिलेली कथा आवडते, किंवा ती ज्यास्त जवळची वाटते. त्यातल्या त्यात भय किंवा गूढ कथा असल्यास काही ठिकाणी वाचकांनी आपली आकलनशक्ती वापरून अमुक ही कथा अशिच का? त्याचे उत्तर मनोमनी मिळू शकेल हे निश्चित. वाचन हे प्रत्यक्ष पुस्तकांतून व्हावे, आज प्रिंट मीडियातील मासिक, साप्ताहिक असे प्रकार विस्मृतीत जाऊ लागले आहेत. पेपर हा एकमेव प्रिंट मिडिया असा आहे जो आजही तग धरून आहे. ज्येष्ठ नागरिक आणि ग्रामिण भागातील लोकांना पेपर वाचनाची गोडी कळते. शहरी भागात आठ तास नोकरी करण्यासाठी म्हणून सहा तास प्रवास करावा लागतो. म्हणूनच ऑडियो यूट्यूब हे पर्यायी माध्यम छान आहे. शिवाय ज्याची दृष्टी अंधुक होत असेल आणि करणेंद्रिये जर व्यवस्थित असतील तर त्यांस ऑडिओ हा उत्तम पर्याय होऊ शकतो.

कोल्हापूरचे हरहुन्नरी मराठी तरुण साहित्यिक विष्णू वजारडे यांनी ‘किल्मिश’ ही मी लिहिलेली कथा ऑडिओ युट्युबवर सादर केली. अनेकांना त्याचे एंड चकित करणारे वाटले! तद्नंतर पुढील सर्व कथा गायक-संगीतकार गौतम वैद्य यांनी आपल्या कर्जत येथील प्रोग्रेसिव्ह स्टुडिओ मध्येच रेकॉर्ड केल्या आहेत. बगाराम नाना, तारेचा खांब, किस्ना, जोकर इत्यादी निवडक मराठी लघुकथा आज माझ्या युट्युब चॅनलवर उपलब्ध आहेत. श्रोत्यांनी त्याचा विनामूल्य आस्वाद घ्यावा. ज्येष्ठ नागरिकांना याचा विशेष आनंद मिळू शकेल, कारण लहान अक्षरे वाचतांना त्रास होत असल्यास, ऑडिओ मधून कथा सहज ऐकता येईल.
नजर से नजर मिलाके तुम
नजर लगा गए,
ये कैसी लगी नजर के हम
हर नजरमे आगए

इकबाल शर्फ मुकादम

कशेडी बोगदा चार दिवसानंतर वाहतुकीसाठी खुला !

पोलादपूर – धनराज गोपाळ

मुंबई गोवा महामार्गावरील कशेडी घाटात महामार्गावर बोगदा भोगाव हद्दीत गर्डर टाकण्याचे काम सुरू असल्याने महामार्ग प्रशासन व एल अँड टी प्रशासनाकडून कशेडी बोगदा मार्गे शनिवारी दुपारी २.३० वाजताच्या सुमारास वाहतूक बंद करण्यात आली होती.


कशेडी बोगदा मार्गे जाणाऱ्या नवीन मार्गावर गर्डर टाकण्याचे काम सुरू असल्याने वाहतूक जुन्या मार्गावरून वाहतूक कशेडी बंगला मार्गे वळवून चालू करण्यात आली होती.
मात्र या मार्गावरील एका मार्गीकेचे गर्डर टाकण्याचे काम पूर्ण झाल्याने बुधवार रोजी रात्री १२ वाजता कशेडी बोगदा सर्व वाहनांसाठी खुला करण्यात आला असल्याची माहिती कशेडी महामार्ग पोलीस मदत केंद्राचे पोलीस हेड कॉन्स्टेबल शंकर कुंभार व श्री रामागडे यांनी दिली आहे.
मुंबई गोवा महामार्गावरील कशेडी बोगदा या नवीन मार्गावरून एसटी सह ट्रक टेम्पो कार सह अवजड वाहनांची वाहतूक सुरू करण्यात आली आली आहे.


कशेडी बोगदा मार्गे वाहतूक सुरू झाल्याने वेळे सह इंधनाची बचत होऊन प्रवासही सुसाट होत असल्याने सर्वच वाहन चालक या मार्गाने जाणे पसंत करतात त्यामुळे जुन्या महामार्गावरील रहदारी कमी झाली आहे. जुन्या मार्गावरील कशेडी बंगला पंचक्रोशी येथील स्थानिक नागरिक व प्रवाशांना जाण्या येण्यासाठी वाहने मिळत नसल्याने या विभागातील प्रवाशांकडून नाराजीचा सूर उमटत आहे. किमान चिपळूण ,खेड व महाड आगारातील एसटी बसेस या कशेडी बंगला मार्गे सोडण्यात याव्या अशी मागणी या विभागातील नागरिकांकडून केली जात आहे.

अहवाल विलंबामागे दडलंय काय ?

ॲस्टेक कंपनीत लागलेल्या आगीस जबाबदार कोण?

पोलिसांकडून तीन चार वेळा स्मरणपत्र देऊनही फॅक्टरी इन्स्पेक्टरकडून अहवाल देण्यास टाळाटाळ !

महाड, (संजय भुवड) – महाड औद्योगिक वसाहती मधील ॲस्टेक लाईफ सायन्सेस केमिकल लि. या कंपनीत 10 एप्रिल 2024 रोजी रात्री भीषण आग लागून 20 लाखाचे नुकसान झाले होते. सुदैवाने या भिषण आगीत कोणतीही जिवीत हानी झाली नाही. मात्र या आगी मागील कारण काय? यामागे कंपनीतील कोणत्या अधिकाऱ्याचा हलगर्जीपणा कारणीभूत होता याबाबतचा अहवाल ज्यांच्याकडून वेळेत येणे अपेक्षित होते आणि तसा अहवाल देण्याची ज्यांची जबाबदारी व कर्तव्य आहे त्याच फॅक्टरी इन्स्पेक्टर यांचेकडून हा अहवाल देण्यास जाणीवपुर्वक विलंब केला जात असल्याने या आगीस जबाबदार असणाऱ्या कंपनीतील अधिकाऱ्यांचे आणि फॅक्टरी इन्स्पेक्टर यांचे साटेलोटे तर नाही ना असे प्रश्न उपस्थित होत आहेत.


महाड औद्योगिक वसाहतीमध्ये केमिकल झोन असल्याने बऱ्याचशा कंपन्यांमध्ये घातक केमिकलचा वापर करून उत्पादन घेतले जात असते. अशा कंपन्यांमध्ये छोटे मोठे अपघात नेहमीच घडत असतात. मात्र मागील एक दोन वर्षात घातक रसायनांचा वापर व साठा करून ठेवलेल्या कंपन्यांमध्ये आगी लागण्याचे प्रमाण वाढले आहे. गतवर्षी ब्लु जेट कंपनीत लागलेली भीषण आग हे याचे ताजे उदाहरण आहे. या आगीत 11 कामगारांना आपला जीव गमवावा लागला होता. त्यानंतर या आगीची कारणमिमांसा करण्यासाठी एक समिती नेमण्यात आली. या दुर्घटनेला एक वर्ष होऊन गेला तरीही हा अहवाल अद्याप समोर आलेला नाही. अशाच प्रकारची आग 11 एप्रिल 2024 रोजी मध्यरात्री 1 वा. चे दरम्यान ॲस्टेक लाईफ सायन्सेस कंपनी मध्ये लागली होती. कंपनीतील डि.डि.ए.प्लॅटमधील एस.सी. एल स्क्रबर टँकचे तापमान वाढून त्यामधून धूर येत होता व सदर टँकचे तापमान कमी करण्याचे काम फायर ब्रिगेडच्या सहाय्याने पाणी व फोम मारून कमी केले जात होते परंतु 01.45 वा. चे सुमारास अचानक एस.सी.एल. स्क्रबर साठविण्याची टाकी ही प्लास्टीकची असल्याने त्या टाकीने अचानक बाहेरून पेट घेतला त्यामुळे कंपनीचे डि.डि.ए. प्लँटचे स्क्रबर एरिया मधील टाक्या ब्लोअर, केमिकल सप्लाय करण्याचे पाईप लाईन तसेच इतर साहित्य हे जळून कंपनीचे सुमारे 20 लाखाचे नुकसान झाले.


या घटनेनंतर या आगी मागील कारण मिमांसा कळावी यासाठी महाड एमआयडीसी पोलिसां कडून फॅक्टरी इन्स्पेक्टर यांना ॲस्टेक लाईफ सायन्सेस कंपनीचे घटना घडले ठिकाणची पाहणी करून सदरची घटना कशामुळे झाली असून कोणाचा हलगर्जीपणा झाला आहे काय तसेच सदरची घटना कशामुळे झाली याबाबत आपला स्पष्ट अभिप्राय मागवण्यात आला होता. मात्र या घटनेला 7 महिने होऊन गेले तरीही हा अहवाल पोलिसांना प्राप्त झाला नाही. यासाठी पोलिस प्रशासना कडून संबंधित फॅक्टरी इन्स्पेक्टर यांना तीन ते चार स्मरण पत्र पाठवण्यात आली असल्याची माहिती सहाय्यक पोलिस निरीक्षक माने यांनी दिली.


ॲस्टेक कंपनीच्या आजुबाजुस अन्य कंपन्या व मानवी वस्ती असून या आगीचा भडका उडून त्याची झळ शेजारील कंपन्या व गावांना बसली असती तर महाडचा भोपाळ होण्यास वेळ लागली नसती. महाड औद्योगिक क्षेत्रात कंपन्यांना आगी लागण्याचे प्रकार वाढले असून या आगीचे प्रमाण रोखण्याचे काम कंपनीची नियमित तपासणी करण्याचे काम करणाऱ्या फॅक्टरी इन्स्पेक्टर यांची असून तेच फॅक्टरी इन्स्पेक्टर जर अशा प्रकारांना खत पाणी घालून या आगींना जबाबदार असणाऱ्या अधिकाऱ्यांना पाठीशी घालत असतील तर ते महाड औद्योगिक वसाहती मधील कंपन्या, त्यात काम करणारे लाखो कामगार आणि आजुबाजुला राहणारे नागरिक यांच्यासाठी धोकादायक असून आपल्या कर्तव्यात कसूर करणाऱ्या फॅक्टरी इन्स्पेक्टर आणि त्यांच्याशी साटेलोटे करणारे कंपनीचे अधिकार यांच्यावर कडक कारवाई करण्याची व महाडचे प्रांताधिकारी यांनी या प्रकरणी जातीने लक्ष देण्याची मागणी केली जात आहे.

Text of Vice-President’s address on the occasion of World Tourism Day 2024

The transformation that has taken place in the last decade by doubling the number of airports, having world-class infrastructure for connectivity railroads, various facets of it, highways, expressways highways that match the best in the world. 

Diplomats, grateful for your gracious presence, all stakeholders in tourism, and distinguished audience. On the occasion of World Tourism Day, it is very significant for the entire planet because it connects those bonds of humanity which are much needed at the moment, my greetings. 

This is an event to celebrate the profound impact of tourism on global economic development, social progress, and cultural exchange. Friends, these are just not words, you realise them on the ground. They are reflected tangibly, economic development is intertwined with the tourist industry, with tourism. 

The theme this year is very thoughtful and bears huge contemporary relevance, tourism and peace. The theme underlines something very deep. It connects amongst human resources, connects amongst people, and people-to-people contact. That is conducive to harmony and generates an ecosystem of exchange of ideas. Therefore, rightly so, tourism contributes massively to peace, the theme is not a day too soon, the entire world is yearning for peace.

We are traumatised by conflagrations, any conflagration in any part of the globe is torture to every part of the land. It disrupts supply chains, disrupts planning, a pain and therefore, tourism and peace have great relevance. 

The theme is particularly befitting for Bharat, the largest, vibrant, and functional democracy, home to one-sixth of humanity, tourism globally is a thriving industry. It is so thriving that some countries thrive only on tourism, their economy is sustained by tourism, it is the spine of their economy when it comes to Bharat. A statement was made, taking note of the phenomenal, exponential progress this nation has witnessed in a decade. 

I go back to more than three decades when I was a Member of Parliament in 1989 and a Minister in the Union Government then, the size of our economy was smaller than that of the city of Paris and London. When I went to Jammu and Kashmir, Srinagar, as part of the Council of Ministers, I could not see more than dozens of people on the streets, We were staying at a hotel by Dal lake and now imagine where we have come. Two crore people visited Kashmir as tourists last year. 

The economy today of Bharat has traversed in a decade from a fragile five to the five largest global economies. In the next two years, by all indications, we will be ahead of Japan and Germany to be the third. That is where Bharat is at the moment. So much has changed in the ecosystem by affirmative governance, technological advancement, transparent, accountable mechanisms in place for every governmental dealing that the International Monetary Fund reflected. India is a favourite global destination for investment and opportunity.

India, that is Bharat, is favourite global destination for tourism, go to any part of India, and the diplomats present here who have been to various parts, I am sure, will bear me out. We have tourism for all seasons, come to this land of spirituality, land of sublimity, land of knowledge, land of Vedas, and the civilisational ethos of 5000 years. Any time of the year, you will have the occasion to feast on tourist destinations.

The economic growth engine of this nation, destined to reach 2047 as a developed nation, will be fuelled majorly by tourism and I have no doubt you will leave no effort to tap the potential waiting to be exploited. And why not? All that is needed for the exploitation of our tourist resources and tourism destinations is, one, you need an image of the nation. 

An image of Bharat in the world is very different from what it was a decade ago, the leadership of Bharat is recognised globally. Which other economy in the world of this size can claim to be rising around 8% GDP annually? and so, predicted for many years to come. Look at 1.4 billion people being serviced with last-mile delivery with respect to toilets, electricity, internet, education, and tap water. ‘हर घर नल, हर नल में जल, जल निश्चित रूप से, जल क्वालिटी का होI, tested him stringently when he called upon me to inaugurate one of his pilot projects.

I said Mr. Minister, go to Jhunjhunu, my home district, click off the button, go to my Tehsil Chirawa click off the button, I said, go to my village, Kithana click off the button and tell me how many houses have नल with जल. My house had, the name was there. Some houses did not have, and faithfully, they were also reflected with one indicator, the work is in progress.

Moved by this great achievement, accomplishment, and credentials, he has now been given the daunting task where he will have to deal with everyone. He is very tactful, go to the Civil Aviation Minister here. He will get the Railway Minister, you will have to get all the Ministers. Because, if I say in Hindi, ‘टूरिज्म तो बहुत बड़ा हवन है, इस हवन कुंड में हर किसी को आहुति देनी है और यह आहुति प्राप्त करने का काम आपका है। ‘

But have it from me, if I go by global standards, if we manage to tap and exploit our tourist resource, then we will be solving three problems that will exemplify a model to the entire world, like our digitisation model. 

One, there will be massive contributions to the economy, there will be massive upskilling and, as rightly indicated, if we have expert people who handle tourism, because every tourist comes with a dream, he comes not to face hiccups. He needs hand-holding when needed, he wants a seamless working, developmental journey of Bharat. Various elements have provided it. But human resource matters and therefore, I will urge the Honourable Minister to get in touch with educational institutions so that your high-quality, skilled human resources to deal with this particular sector. 

We must make it extremely affordable, there can be no greater ambassador for tourism than our Honourable Prime Minister. He spent just a few moments in Lakshadweep, and the entire world came to know about it. You will have to explore every part of this country, you have at your disposal institutions like the Indian Council of Cultural Relations, the Indian Council of World Affairs, our foreign missions, and general cultural centres.

As Governor of the State of West Bengal, I was Chairman of the Eastern Zone Cultural Centre, having ten states. If you go to a place like Meghalaya, you will be wonderstruck with the purity of water, you will be amazed to see a village that is so eco-friendly. Even during these ten years, we have created marvels for tourism. 

The Statue of Unity is mix of culture and history of this nation, Sardar Vallabhbhai Patel. We have had such long tunnels, we have had such bridges, and the diplomats must have seen in silently,  there was emergence  suddenly of Bharat Mandapam, Yashobhumi, these things are happening. That being the situation, we have to take our due place on the tourism map of the world because we are the oldest civilisation. 

UNESCO says we have 45 heritage sites, I don’t limit that number at all. they have calibrated from their science, It is manifold, use reflected, Durga Puja, you will be going. Ganesh Chaturthi, Onam, Holi, Diwali and let me tell you, festivals are magnetic attractions for tourism.

History was created when Prime Minister Narendra Modi went to Mongolia, they postponed their celebration of the main festival, for example, our Deepawali will be in a particular month, It was held a month ago because they wanted to showcase the culture of their country. 

You had the privilege of listening to the Honourable Prime Minister here. He has not missed words. He has given all indications of what we have done and therefore, let us commit on this day that we will put Bharat at its due place as we are putting Bharat in various other areas. 

आज के दिन यदि अगर मैं कहूं तो जल, थल, आकाश और अंतरिक्ष, भारत की धूम मच रही है। If we examine happenings on the sea, on the land, in the sky, or in space, our accomplishments are globally resonating. We are making economic progress through our space technology by launching satellites of other nations, including developed nations, much has to be done to secure that status but for the Tourism Minister, the work has been done for the last 5000 years to make Bharat a gold mine for tourists and in the last 10 years, development has taken to that level that now his imagination has to take flight. Your flight has to be in space. You have to make an effort that every area of tourism comes to be known and comes to be known impactfully and I’m sure you will put our foreign missions also in mission mode on discount. That will propel our economy to make us a developed nation and according to me, I may not be around. We are destined to achieve it much before India celebrates the centenary of its independence.

One way to frog leap, to take a big jump, is to set task forces in various verticals that evaluate the ground situations, generate a synergetic stance, and yield results. This is going to happen, I have no doubt about it.

People look for employment, for a long time, we thought the only employment that was available was government service. I wonder to myself if the World Bank reflected that India is a favourite destination of investment and opportunity. Surely it was not for government jobs, which means opportunity lies elsewhere. 

Tourism offers a basket of opportunities where you can have value additions, there is enough market for our products. I went to an expo two days ago in Uttar Pradesh, I found the ground reality of the Prime Minister’s vision of one district, one product, I saw seventy-five products from seventy-five districts, and मन नहीं किया कि अलग हट जाए, grass का काम brass का काम। I went to an institute yesterday, बंबू से क्या लकड़ी बनी है! सागौन से ज्यादा मजबूत है। I had the occasion to go to Surajkund to see the Northeast State Exhibition क्या करिश्माई काम है, टूरिस्ट देखते रह जाते हैं।

we have to tap it for global peace and harmony because हमारे ethos क्या कहते हैं? हमारी संस्कृति क्या कहती है, वह कहती है – अतिथि देवो भव. That is why what happened during G20 was gratifying for me as Vice-President because leaders spoke about it. Over two hundred foreign delegations visited every state and union territory, they were exposed to our cuisine, our cultural wealth, and our tourist destinations and they had only one thing, accolades for us. Unhesitatingly it was indicated that the benchmark set up by us was very high and difficult to achieve. 

Therefore, your level of satisfaction has to be shifting every day, when you reach one level, it should go to the next level. Your ministry, Gajendraji, will become, according to me, a generator of employment, entrepreneurship will blossom. It will be a crucible of innovation when it comes to value additions, and that will be an added advantage for the entire nation. 

Foundation, Atithi Devo Bhava, आपका कार्यक्रम कितना अच्छा है, देखो अपना देश, स्वदेश दर्शन, spiritual tourism, medical tourism, religious tourism very high standards, there is all-around upliftment in the upkeep of our religious places. The domestic tourism has got geometrical dimensions as a result of these steps.

I, therefore, while commending you and congratulating everyone present on World Tourism Day, appeal to everyone to be a tourist. There is no greater education than through travel. There is no greater seamless connect than through tourism, you get a soothing impact you are destressed. You are tension-free when you spend time in Himachal Pradesh or Uttarakhand, Uttar Pradesh, Mizoram, Meghalaya, Kerala. I can name all these states, including my home state Rajasthan.

So, friends, I am delighted on this occasion that we are moving fast in this country to make the life of everyone easy. We are facilitating business, ease of business, ease of living for that category of people who never imagined a cooking gas being given to those who never imagined they could have it, affordable housing. 

The amenities which are normally aligned with urban life are available in villages, I have no doubt even the villages will tremendously benefit from your great efforts. congratulations to all of you, and more so for your patience. 

Thank you.

बृहन्मुंबई महानगरपालिकाजनसंपर्क विभाग

वायू प्रदूषण नियंत्रण उपाययोजनांची प्रभावीपणे अंमलबजावणी करावी
प्रशासकीय विभागनिहाय समन्वय अधिकाऱयांची नेमणूक करुन सक्त देखरेख करावी
महानगरपालिका आयुक्‍त तथा प्रशासक श्री. भूषण गगराणी यांचे निर्देश

वातावरणीय बदलांमुळे हवेच्या दर्जात होणारे बदल, त्यातून जनजीवनावर होणारे विपरीत परिणाम लक्षात
घेता, बृहन्मुंबई महानगरपालिकेने प्रमाणित कार्यपद्धतीसह उपाययोजनांच्या अंमलबजावणीवर भर दिला आहे. त्याहीपुढे
जावून व सखोल अभ्यास करून वायू प्रदूषण नियंत्रणासाठी आवश्यक उपाययोजना वेळीच कराव्यात. वातावरणीय
जोखमींचे अधिक प्रभावीपणे व्यवस्थापन करून हरित दृष्टिकोन विकसित करावा, असे निर्देश महानगरपालिका आयुक्‍त
तथा प्रशासक श्री. भूषण गगराणी यांनी दिले आहेत. महानगरपालिकेच्या प्रत्येक प्रशासकीय विभाग कार्यालयाने (वॉर्ड)
आपल्या कार्यक्षेत्रात वायू प्रदूषण कमी करण्यासाठी स्थानिक गरजानुरुप उपाययोजना आखाव्‍यात, उपाययोजनांची
प्रभावीपणे अंमलबजावणी करावी व देखरेखीसाठी समन्वय अधिकाऱयांची नेमणूक करावी, असे निर्देश देखील श्री.
गगराणी यांनी दिले आहेत.
‘वातावरणीय बदल: हरित दृष्टिकोन विकसित करण्याची गरज’ या विषयावर महानगरपालिका आयुक्‍त तथा
प्रशासक श्री. भूषण गगराणी यांच्या अध्‍यक्षतेखाली बृहन्मुंबई महानगरपालिका मुख्‍यालयात काल (दिनांक २४ सप्टेंबर
२०२४) बैठक पार पडली. त्यावेळी श्री. गगराणी यांना विविध निर्देश दिले.
अतिरिक्त महानगरपालिका आयुक्त (शहर) डॉ. (श्रीमती) अश्विनी जोशी, उप आयुक्‍त (घनकचरा व्यवस्थापन)
श्री. संजोग कबरे, उपआयुक्‍त (उद्याने) श्री. किशोर गांधी, उपआयुक्‍त (पर्यावरण आणि वातावरणीय बदल विभाग) श्री.
मिनेश पिंपळे, उपआयुक्‍त (विशेष अभियांत्रिकी) श्री. यतिन दळवी, उप आयुक्त (पायाभूत सुविधा) श्री. उल्‍हास महाले,
संचालक (नियोजन) श्रीमती प्राची जांभेकर यांच्‍यासह सर्व परिमंडळांचे उपआयुक्‍त, २४ प्रशासकीय विभागांचे
सहायक आयुक्त, संबंधित अधिकारी, तसेच पर्यावरण व वातावरण बदल क्षेत्रातील संस्थांचे प्रतिनिधी या बैठकीस
उपस्थित होते.
महानगरपालिकेच्‍या सर्व विभागांनी एकत्रित येऊन वायू प्रदूषण आणि वातावरणीय बदलाचे परिणाम ओळखून
त्यावर एकसंघपणे काम करणे, जेणेकरून मुंबईला अधिक पर्यावरण स्नेही आणि वातावरण अनुकूल शहर बनविणे हा या
बैठकीचा मुख्य उद्देश होता. त्याचप्रमाणे गत काही कालावधीपासून मुंबईतील वायू प्रदूषण नियंत्रणासाठी होत असलेल्या
उपाययोजनांचा आढावा घेवून, या उपाययोजना तसेच प्रमाणित कार्यपद्धती व नियमांचे पालन होत असल्याची
सुनिश्चिती करणे, समन्वय अधिकाऱयांची प्रशासकीय विभाग (वॉर्ड) निहाय नियुक्ती करणे, बांधकामाच्या ठिकाणांची
तपासणी करून तेथे सर्व नियमांचे पालन होत असल्याची सुनिश्चित करणे, या विषयावरदेखील बैठकीत चर्चा करण्यात
आली.

अतिरिक्त महानगरपालिका आयुक्त (शहर) डॉ. (श्रीमती) अश्विनी जोशी म्‍हणाल्‍या की, वातावरणातील
बदलांमुळे मुंबई महानगरासह संपूर्ण मुंबई प्रदेशातील हवेच्या गुणवत्तेवर विपरित परिणाम होत असल्याचे यापूर्वी
आढळून आले आहे. प्रामुख्याने हिवाळ्यात हवेची गुणवत्ता खालावते, असा अनुभव आहे. या पार्श्वभूमीवर यंदाचा
हिवाळा सुरु होण्यापूर्वी वेळीच सजग राहून उपाययोजनांना वेग देणे आवश्यक आहे. वायू प्रदूषणात वाढ होत असल्याचे
आढळून आल्यास त्यास प्रतिबंध करण्याच्यादृष्‍टीने प्रभावीपणे उपाययोजना अंमलबजावणी करण्याची गरज आहे. मुंबई
महानगरात वातावरणीय बदलामुळे उद्भवणाऱया जोखमींचा सातत्याने आढावा घ्‍यावा, असे निर्देश त्‍यांनी पर्यावरण
आणि वातावरणीय बदल विभागास दिले. महानगरपालिकेच्या अधिकारी आणि कर्मचाऱयांमध्ये पर्यावरणीय
जबाबदारीची जाणीव निर्माण केली पाहिजे, असेदेखील डॉ. (श्रीमती) जोशी यांनी नमूद केले.

उप आयुक्त श्री. पिंपळे यांनी, वायूप्रदूषण नियंत्रित करण्यासाठी बांधकामाच्या ठिकाणांवर सक्त निरीक्षण,
उघड्यावर कचरा जाळण्याचे प्रकार रोखणे आणि इंधन म्हणून लाकडाचा वापर यासारख्या स्रोतांवर तातडीने कारवाई
करण्याचे महत्त्व पटवून दिले. मुंबईत वायू गुणवत्ता खालावलेल्या दिवसांची संख्या वाढत चालली असल्याने तत्काळ कृती
करणे आवश्यक आहे, असे त्यांनी नमूद केले. वायू प्रदूषणामुळे जन्माच्या वेळी कमी वजन, अकाली जन्म आणि
दीर्घकालीन आरोग्याच्या समस्या यांसारख्या गंभीर आरोग्य समस्या निर्माण होतात. तसेच हृदयविकार, न्यूरोलॉजिकल
समस्या, अस्थमा आणि इतर आजार उद्भवू शकतात. त्यामुळे वायू प्रदूषणाचा परिणाम तात्कालिक नसून दीर्घकालीन
असल्याने नागरिकांनी देखील आपापल्या स्तरावर उपाययोजना करुन महानगरपालिका प्रशासनाच्या प्रयत्नांना हातभार
लावणे गरजेचे आहे, असेही त्यांनी नमूद केले.


PM to visit Maharashtra on 26 September


PM to lay foundation stone and dedicate to nation various projects worth over Rs. 22,600 crore

PM to dedicate to nation three PARAM Rudra Supercomputers

PM to launch and dedicate to nation various initiatives of petroleum and natural gas sector worth Rs. 10,400 crore

PM to inaugurate Solapur Airport

PM to dedicate to nation Bidkin Industrial Area


Prime Minister Shri Narendra Modi will visit Pune, Maharashtra on 26th September. At around 6 PM, from District Court Metro Station, he will flag off the Metro train scheduled to run from District court to Swargate, Pune. Thereafter at around 6:30 PM, he will inaugurate, lay the foundation stone and dedicate to the nation various projects worth over Rs. 22,600 crore.

The inauguration of Pune Metro section of District Court to Swargate will mark the completion of Pune Metro Rail Project (Phase-1). The cost of the underground section between District Court to Swargate is around Rs 1,810 crore.

Further, Prime Minister will also lay the foundation stone for Swargate-Katraj Extension of Pune Metro Phase-1 to be developed at the cost of around Rs 2,950 crore. This southern extension of around 5.46 km is completely underground with three stations namely Market Yard, Padmavati and Katraj.

Prime Minister will lay the foundation stone for the Memorial for Krantijyoti Savitribai Phule’s First Girls’ School at Bhidewada.

In line with his commitment to make India self-reliant in the field of Supercomputing technology, Prime Minister will dedicate to the nation three PARAM Rudra Supercomputers worth around Rs. 130 crore, developed indigenously under the National Supercomputing Mission (NSM). These supercomputers have been deployed in Pune, Delhi and Kolkata to facilitate pioneering scientific research. Giant Metre Radio Telescope (GMRT) in Pune will leverage the supercomputer to explore Fast Radio Bursts (FRBs) and other astronomical phenomena. Inter University Accelerator Centre (IUAC) in Delhi will enhance research in fields like material science and atomic physics. S.N. Bose Centre in Kolkata will drive advanced research in areas such as physics, cosmology, and earth sciences.

Prime Minister will also inaugurate a High-Performance Computing (HPC) system tailored for weather and climate research. This project represents an investment of Rs. 850 crore, marking a significant leap in India’s computational capabilities for meteorological applications.  Located at two key sites, the Indian Institute of Tropical Meteorology (IITM) in Pune and the National Center for Medium Range Weather Forecast (NCMRWF) in Noida, this HPC system has extraordinary computing power. The new HPC systems are named ‘Arka’ and ‘Arunika,’ reflecting their connection to the Sun. These high-resolution models will significantly enhance the accuracy and lead time of predictions related to tropical cyclones, heavy precipitation, thunderstorms, hailstorms, heat waves, droughts, and other critical weather phenomena.

Prime Minister will launch and dedicate to the nation various initiatives of petroleum and natural gas sector worth Rs. 10,400 crore. These initiatives will focus on energy, infrastructure, safety and convenience of truck and cab drivers, cleaner mobility and a sustainable future.

To enable ease of driving, Prime Minister will launch the Way Side Amenities for truck drivers at Chhatrapati Sambhajinagar, Maharashtra; Fatehgarh Sahib, Punjab; Songadh, Gujarat; Belagavi and Bangalore Rural, Karnataka. With the objective of developing modern facilities for the comfortable journey break at one place designed to cater to the needs of truckers and cab drivers during their long journeys, way side amenities such as affordable boarding and lodging facilities, clean toilets, safe parking space, cooking area, WiFi, Gym, etc. are being developed at a cost of around Rs. 2,170 crore at 1,000 retail outlets.

To develop multiple energy choices like petrol, diesel, CNG, EV, CBG, Ethanol blended petrol (EBP), etc. at one retail outlet, Prime Minister will launch Energy Stations. Nearly 4,000 energy stations would be developed over Golden Quadrilateral, East-West and North-South Corridors and other major highways over next  5 years at a cost of around Rs. 6000 crore. Energy stations will help in providing seamless mobility through provision of alternate fuels under one roof to the energy seeking customers.

To facilitate smooth transition to Green Energy, De-carbonization and Net Zero Emission and reducing the range anxiety of Electric Vehicle drivers, Prime Minister will dedicate to the nation 500 EV charging facilities. Further, 10,000 EV Charging stations (EVCS) are being targeted to be developed by FY 2025 at an estimated cost of Rs. 1,500 crore.

Prime Minister will dedicate to the nation 20 Liquefied Natural Gas (LNG) stations across the country including 3 in Maharashtra. To promote the adoption of clean fuel such as LNG for long distance transportation, 50 LNG Fuel Stations will be developed in various states of the country by Oil and Gas companies at a cost of around Rs. 500 crore.

Prime Minister will also dedicate to the nation 1500 E20 (20% ethanol blended) petrol retail outlets worth around Rs 225 crore.

Prime Minister will inaugurate the Solapur Airport which would significantly improve connectivity, making Solapur more accessible to tourists, business travellers and investors. The existing terminal Building of Solapur has been revamped to serve around 4.1 lakh passengers annually.

Prime Minister will dedicate to the nation Bidkin Industrial Area, a transformative project covering an expansive 7,855 acres under the National Industrial Corridor Development Program of Govt. of India, situated 20 kms south of Chhatrapati Sambhajinagar in Maharashtra. The project developed under Delhi Mumbai Industrial Corridor holds immense potential as a vibrant economic hub in the Marathwada region. Central Government has approved this project with an overall project cost of over Rs. 6,400 crore for development in 3 phases.

***

VP highlights the timeless relevance of Pandit Deendayal Upadhyaya’s philosophy and thoughts

VP stresses on the significance of India’s hard earned independence

Vice President of India unveils the statue of Pandit Deendayal Upadhyaya on his 108th Birth Anniversary at Pandit Deendayal Upadhyaya Shekhawati University, Sikar


The Hon’ble Vice President of India, Shri Jagdeep Dhankhar today, unveiled a statue of “Pandit Deendayal Upadhyaya” at the Pandit Deendayal Upadhyaya Shekhawati University, Sikar, commemorating the 108th birth anniversary of the esteemed leader. The event also marked the inauguration of the “Pandit Deendayal Upadhyaya Samiti Udyan,” reflecting a commitment to the legacy of one of India’s visionary leaders.

In his address, Vice President Dhankhar highlighted the contemporary relevance of Pandit Deendayal’s philosophy, stating, “I am immensely pleased to be here. When I received the invitation, I naturally did not envision the significance of what I am witnessing today. I had only the name of a great man in mind.

Today, I realize the essence of his teachings.”
Reflecting on the honor of unveiling Pandit Deendayal’s statue, the Vice President noted, “I never imagined I would unveil a statue of Pandit Deendayal Upadhyaya. This is a moment of great privilege, especially on his birth anniversary.” He recalled his connection with the leader’s philosophy, expressing gratitude for having been influenced by his teachings, stating, “His ideals and thoughts are profoundly impactful. We must learn extensively about Pandit Ji and strive to embody his philosophy in our lives”, he noted.

Emphasizing on the transformative impact of Deendayal Upadhyaya’s teachings, he stated, “His focus was on individual development, empowering individuals to become integral parts of society.” He further stressed the importance of addressing the needs of the last person in society, encapsulated in the concept of Antyodaya, which aims to uplift the most marginalized individuals.

Shri Dhankhar called for collective action, encouraging students, teachers, and all attendees to participate in the Prime Minister’s initiative to plant trees in their mother’s name. He remarked, “Planting trees in one’s mother’s name evokes a profound sense of connection. I urge everyone here to plant trees within this sixty-acre premise and care for them with guidance from agricultural institutions.”

“Today, I’m reminded of two visionary leaders who share their birthdays. Pandit Deendayal Upadhyaya and Chaudhary Devi Lal were both selfless thinkers who dedicated their lives to giving back to society,” he said. He recounted how visiting Chaudhary Devi Lal’s statue at the Inspiration Hub of the New Parliament building evoked a deep connection, reminding him how the former Deputy Prime Minister guided him into politics.

The Vice-President underscored the importance of India’s hard-won independence, urging the youth to reflect on the lessons from the Emergency period. He stated, “We must recognize the significance of India’s independence, achieved with immense struggle. The ‘Samvidhan hatya diwas’ reminds us of how our rights were undermined by one individual and emergency was imposed to safeguard her position, leading to widespread denial of freedoms.”

Finally, the Vice-President encouraged young people to embrace opportunities beyond traditional pathways, stating, “Never fear failure; it is a natural part of any endeavor. Your opportunity basket is expanding.

Today, India is seen as the favorite destination for investment and opportunity, not solely due to government jobs but a broader horizon of possibilities”, he noted.

Shri Haribhau Bagde, Governor of Rajasthan, Dr. Prem Chand Bairwa, Deputy Chief Minister of Rajasthan, Prof. (Dr.) Anil Kumar Rai, Vice-Chancellor, Pandit Deendayal Upadhyaya Shekhawati University, Sikar, Rajasthan and other dignitaries were also present on the occasion.

****